​ Н.Учрал: Иргэд ногдол ашгаа хадгаламж болговол хөрөнгийн зах зээл рүү орох боломжийг бүрдүүлнэ

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн өнгөрсөн оны цэвэр ашгаас олгохоор болсон ногдол ашгийг хоёр болон дөрөвдүгээр сард олгохоор Засгийн газрын хуралдаанаар шийдвэрлэв. Тодруулбал, Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолоор “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн үйл ажиллагааны үр дүнгийн жилийн эцсийн гүйцэтгэлд үндэслэн 2024 оны цэвэр ашгийн дүнг тооцож, зохих хувийг хуульд заасны дагуу ногдол ашиг хэлбэрээр иргэдэд хуваарилах ёстой. Ингэснээр тус компанийн ТУЗ-ийн тогтоолоор 1072 хувьцаатай нэг иргэнд 350 мянган төгрөгийн ногдол ашгийг гурав хуваан олгохоор шийдвэрлэж, арванхоёрдугаар сард 130 мянган төгрөгийг олгосон юм. Харин үлдсэн ногдол ашгийг хоёр хувааж, энэ сарын 28 болон ирэх дөрөвдүгээр сард олгохоор болов. 

1072 хувьцааны ногдол ашгийг бэлэн мөнгөөр авах уу, хуримтлалын сан руугаа шилжүүлэх үү, эсвэр нийгмийн хариуцлагын хүрээнд төслийг санхүүжүүлэхэд зарцуулах уу гэсэн сонголт өгч буй гэдгийг ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал хэллээ. 

Тэрбээр “Ийм сонголт хийх боломжийг eMongolia-гаар дамжуулан олгож байгаа. Иргэд ногдол ашгаа бэлэн мөнгөөр авахгүй хадгаламж руугаа хийвэл бодлогын хүү тооцогдох, цаашлаад хадгаламж, хөрөнгийн зах зээл рүү орох, үнэт цаас, бонд авах, арилжаалах нөхцөлийг бүрдүүлэх боломжтой. Хэрэв, иргэд ихэвчлэн хадгаламж руугаа оруулах сонголт хийвэл ирэх хаврын чуулганаар Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулж, хадгаламж руугаа ногдол ашгийг авах, түүнийгээ хөрөнгийн зах зээл рүү оруулах гэх мэт нөхцөл бололцоог бүрдүүлэхээр ажиллана” гэлээ.

Мөн Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотойгоор авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулсан тухай ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал мэдээлсэн. Стратегийн ордод төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох ажлын хэсгийг шинэчлэн байгуулсан бөгөөд  2007 оны УИХ-ын тогтоолоор 16 стратегийн орд, мөн нөөц нь тогтоосон 50 орчим орд дээр төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоож, иргэний хуримтлалын данс, хадгаламжийг нэмэгдүүлэх ажлыг шат дараатай үргэлжлүүлэхээ мэдэгдлээ.

Түүнчлэн “Ораногийн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд байгалийн баялгийнхаа 51 хувийн өгөөжийг шууд хүртэх боломжийг хангуулсан. Байгалийн баялаг ашигласны төлбөр авч л байгаа бол орлуулсан хэсэг нь иргэний eMongolia-д үүсгэсэн хадгаламж дээр харагдах эрх зүйн орчин бүрдүүлсэн. Тиймээс цаашид байгалийн баялгийг ашигласны төлбөр нь иргэний хуримтлалын данс руу шилждэг байх нөхцөл боломжийг бүрдүүлэхээр  ажиллаж буйгаа онцоллоо.  

УИХ-ын өнгөрсөн оны аравдугаар тогтоол, Засгийн газрын өнгөрсөн оны 45 дугаар тогтоолд 2012 оны дөрөвдүгээр сарын 12-ны өдрөөс 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрийн хооронд төрсөн, Монгол Улсын харьяатад орсон иргэн бүрд “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн 1072 хувьцааг төрийн эзэмшлийн хувьцаанаас үнэ төлбөргүй эзэмших шийдвэр гарснаар компанийн 26.4 хувийг Монгол Улсын иргэд, үндэсний аж ахуйн нэгжүүд 0.06 хувийг, “Эрдэнэс Монгол” ХХК 73.5 хувийг эзэмшиж байна.

Айл өрхийн шөнийн цахилгааны тарифт хөнгөлөлт үзүүлэхээр болов 

Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулсан, олны анхаарлыг татсан сэдэв бол ахуйн хэрэглээний шөнийн цахилгааны үнийг хөнгөлөх асуудал байв. Өнгөрсөн оны жилийн эцсийн байдлаар нэг кВт цагийн эрчим хүчний өөрийн өртөг 280 төгрөг, дундаж тариф 216 төгрөг байжээ. 216 төгрөгийг 285 төгрөг болгоход дунджаар үнэ 30 орчим хувиар нэмэгдсэн байна. 

Уул уурхайн компаниудын тухайд нэг кВт цагийн эрчим хүчний үнэ 294 төгрөгөөс 16 хувиар нэмэгдэж, 342 төгрөг, аж ахуй нэгжийн нэг кВт цагийн эрчим хүчний үнэ 222 төгрөг байсныг 30 орчим хувиар нэмж, 285 төгрөг болсон. Айл өрхийн тухайд ахуйн хэрэглээг гурван шатлалтай нэмсэн бөгөөд 150 кВт хүртэлх цагийн хэрэглээг 140 төгрөг байсныг 175 төгрөг, 150-300 кВт хүртэлх хэрэглээг 256 төгрөг, 300 кВт- аас дээш хэрэглээг 285 төгрөг болгон 85 хувиар нэмэгдүүлсэн. 
Ингэж эрчим хүчний үнийг өртөгт нь ойртуулах шийдвэрийг Эрчим хүчний зохицуулах хороо гаргаж, өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сарын 16-наас мөрдөж эхэлсэн юм. Гэтэл эл асуудалтай холбоотойгоор Засгийн газрын 11-11 төвд иргэдээс 390 орчим гомдол ирүүлсэн бөгөөд тэдгээр гомдол саналыг нэгтгэн Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулж, хэд хэдэн өөрчлөлт оруулахаар шийдвэрлэсэн талаар Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн мэдээлэл өглөө. 

Тэрбээр “Уул уурхайн болон аж ахуй нэгжийн тарифыг нэмэгдүүлснийг хэвээр үлдээсэн. Харин ахуйн хэрэглэгчийн тухайд шөнийн цахилгааны хэрэглээг төрөөс дэмжлэг болгож өгдөг байсан. Хуучин 21:00 цагаас 06:00 цаг хүртэл 220 вольтын хэлхээгээр холбогдсон 700 кВт-аас дээш хэрэглээг 50 хувиар бууруулж байсан хязгаарыг 1500 кВт цаг болгон нэмэгдүүлсэн. 

Мөн 06:00 цагт дуусдаг байсныг 09:00 цаг хүртэл сунгалаа. 380 вольтын сүлжээгээр холбогддог айлын тухайд шөнийн хэрэглээ нь 1500 кВт цагаас дээш гарвал 50 хувир хөнгөлдөг байсныг 3000 кВт цаг болгож, мөн 09:00 цаг хүртэлх 3000 кВт- аас дээш гарсан шөнийн хэрэглээг 50 хувиар бууруулах өөрчлөлт оруулсан.  

Урьдчилсан байдлаар шөнийн хэрэглээ 33 орчим хувиар нэмэгдэх тооцоолол хийж байгаа. Энэ шийдвэрийг энэ  сарын 1-нээс нөхөн тооцож, гуравдугаар сард мөн энэ хөнгөлөлтийг үзүүлнэ. Ирэх өвөл буюу арваннэг, арванхоёрдугаар сард мөн энэ хөнгөлөлтийг үзүүлэхээр тооцсон. Дээрх хөнгөлөлтийг үзүүлэхэд шаардагдах 43 орчим тэрбум төгрөгийн татаасыг  Эрчим хүчний сайдын багцаас гаргана” хэмээн танилцууллаа. 

“Монголросцветмет” ТӨҮГ-ын нэрийг өөрчилж, үйл ажиллагааны чиглэлийг өргөтгөв 

“Монголросцветмет” төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын нэрийг "Эрдэнэс критикал минералс" төрийн өмчит үйлдвэрийн газар гэж өөрчилж, дүрмийг нь шинэчлэн батлав. Чухал ашигт малтмал хайх, ашиглах, олборлох, боловсруулахад шаардлагатай санхүүгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, дүрэм шинэчлэн батлагдсантай холбогдуулан "Эрдэнэс критикал минералс" төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын бүтэц, орон тооны дээд хязгаарыг тогтоох, удирдлага зохион байгуулалтаар хангаж ажиллахыг холбогдох албан тушаалтнуудад даалгалаа.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт бодлогын үндсэн дөрвөн чиглэлийн хүрээнд 14 мега төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөхийн зэрэгцээ “Газрын ховор элемент боловсруулах үйлдвэрийн төслүүдийг бодлогоор дэмжинэ” гэж заасан. 

Тиймээс “Монголросцветмет” ТӨҮГ-ын дэд бүтэц, туршлага хүний нөөцийн чадвар, боломжийг харгалзан үзэж газрын ховор элементийн судалгаа, хайгуул, олборлолт, ашиглалт, баяжуулалтыг хариуцуулахаар болж, нэрийг нь өөрчилж, үйл ажиллагааны чиглэлийг өргөтгөн дүрмийг шинэчилжээ.
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах хүрээнд тус  үйлдвэрийн газрын дүрэмд өөрчлөлт оруулснаар “Эрдэнэс Монгол” ХХК нэгдлийн үйл ажиллагааг нэгдсэн стратеги төлөвлөгөө, менежмент, удирдлага зохион байгуулалтаар хангаж, хуулийн этгээдийн төрийн эзэмшилд ногдох ногдол ашгийг Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуульд заасны дагуу төвлөрүүлэн Хуримтлалын санд хуваарилж, үлдэх хэсгийг нэгдлийн стратеги төлөвлөгөөнд тусгасан, ирээдүйд орлого, үнэ цэнийг бий болгох бизнес хөгжлийг дэмжих төсөл, хөтөлбөрийг санхүүжүүлэх үйл ажиллагаанд зарцуулах замаар газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлж, иргэдэд тэгш шударга хүртээх боломжийг бий болгоно гэж үзжээ.

 С.Юмсүрэн

 Эх сурвалж: Монголын үнэн сонин №007/24634/