Уулын орой цантаж, Туулын хөвөө жаварлаж, хэзээ мөдгүй хүйтрэхийг сануулж байна. Гэвч дүн өвлөөр монголчууд гал алдахвий гэсэн болгоомжлолтойгоор шинэ долоо хоногийг угтлаа. Монгол Улсын гал голомт болсон эрчим хүчний салбар цар тахлын үед хамгийн хүнд ачааг үүрч, монголчууд цахилгаан, дулаан, уураа үнэ төлбөргүйгээр хэрэглэсэн. Эрчим хүчний үнэ тарифт өөрчлөлт оролгүйгээр дөрвөн жил өнгөрч байна. Энэ хугацаанд ам.долларын ханш, усны үнэ, шатахуун, шатах, тослох материалын үнэ огцом нэмэгдэж, эрчим хүчний компаниуд алдагдал хүлээж эхэлжээ.
Эрчим хүчний салбарын үйл ажиллагааны алдагдал 2019 онд 59.3 тэрбум, 2020 онд 88.8 тэрбум, 2021 онд 77.8 тэрбум төгрөг байсан бол 2022 онд хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлээр 168.0 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарахаар байгаа юм. Тиймээс ирэх сарын 1-нээс эрчим хүчний үнэ тарифыг нэмэх, ингэхдээ айл өрхүүдийн эрчим хүчний үнийг нэмэхгүйгээр албан байгууллагуудын үнэ тарифт өөрчлөлт оруулах шийдвэр гаргаснаа салбарын сайд мэдэгдлээ.
Өнгөрсөн долоо хоногт “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал-Мал аж ахуй” сэдэвт үндэсний чуулган Төрийн ордонд боллоо. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор болсон энэ чуулганд хөдөө орон нутгаас малчид ирж оролцон, санал бодлоо илэрхийлсэн. Монгол Улс 67 сая малтай. Гэхдээ энэ 67 сая малыг 300 гаруй мянган малчин маллаж байгааг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч онцолж, 2021 онд л гэхэд 7.2 их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх баялаг бүтээсэн малчдаа төрөөс онцгой анхаарч ажиллах болно гэдгээ мэдэгдсэн юм. Төрийн ордонд төсөв тойрсон маргаан, мэтгэлцээн үргэлжилсээр байна.
Зарим гишүүн Монгол Улсын Засгийн газраас 2023 онд төсвийн хэмнэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлнэ гэсэн атлаа Барилга, хот байгуулалтын яам, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Зам, тээвэр хөгжлийн яамны урсгал зардлууд нэмэгдсэнд багагүй бухимдалтай байгаа. Тиймээс холбогдох яамд тайлбар мэдээлэл өглөө. Барилга, хот байгуулалтын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Магнайсүрэн “Салбарын сайдын багц өссөн дүнтэй байгаагийн гол шалтгаан нь Хөшигийн хөндий буюу “Шинэ зуунмод” хотын бүтээн байгуулалтын ажилд 171.3 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөг туссантай холбоотой. Үүнээс 2023 онд 66.9 тэрбум, үлдэгдэл нь 2024 онд санхүүжихээр төлөвлөсөн” гэж мэдэгдсэн юм.
Мөн Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдлыг хангах талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолын хэрэгжилтийн хүрээнд 228 тэрбум төгрөгөөр урсгал зардлыг нэмэгдүүлсэн. Тухайлбал, мал эмнэлгийн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд 41 тэрбум, газар тариалангийн салбарыг хөгжүүлэхэд 40 тэрбум, хүнсний үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд 67 тэрбум, мал аж ахуйн салбарыг хөгжүүлэхэд 17 тэрбум төгрөг гээд нийтдээ 228 тэрбум төгрөгөөр урсгал зардал нэмэгдсэн гэдэг тайлбар өглөө.
Төрийн албан хаагчид Улсын Их хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хороогоор хэлэлцэж байгаа Төрийн албаны тухай хуульд нэмэлт, оруулах тухай хуулийн төслийг тун анхааралтай ажиглаж байна. Энэ хуулийн төсөлд аймгийн төвөөс бусад сум, тосгон, багт ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчдад таван жил тутамд нэг удаа буцалтгүй тусламж олгох, цалин хөлсийг нэмэгдүүлэх тухай заалтууд орж байгаа учраас арга ч үгүй биз. Нийслэл болон аймгийн төвд төрийн албанд ажилд орох гэж бараг л “дайн” болдог. Тэгвэл хөдөө орон нутаг, сумдад төрийн албан хаагч олдохгүй байгаа гэнэ. Улсын хэмжээнд төрийн 1338 албан хаагчийн орон тоо сул байгаа юм байна.
Өнгөрсөн долоо хоногийн гол дуулиан яалт ч үгүй “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-тай холбоотой асуудал байлаа. Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрээр “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д зургаан сарын хугацаатай онцгой дэглэм тогтоож, онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр Ж.Ганбатыг томилсныг ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан мэдэгдлээ.
Хил гаалиар ямар ч бүртгэлгүй машинууд нүүрс тээвэрлэж байгаа тухай мэдээлэл өнгөрсөн хавраас эхлэн цацагдаж, АТГ-ынхан Гаалийн газрын ахлах байцаагч Д.Эрдэнэбаяр, Хилийн цэргийн 0131 дүгээр ангийн албан хаагч н.Доржжүгдэр нарыг цагдан хорьж байсан удаатай. Тиймээс Засгийн газрын хуралдаанаас тогтоосон онцгой дэглэм томоохон авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдийг илчлэх боломж олгоно гэж олон хүн ярьж байна. Учир нь, Засгийн газраас онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгч томилохдоо “Тавантолгой нүүрсний ордоос нүүрс ачиж, тээвэрлэх, хил нэвтрүүлэхэд бүхий л хяналтыг сайжруулах, компанийн үйл ажиллагаанд иж бүрэн хамтарсан хяналт шалгалт хийх, шаардлагатай бол холбогдох албан тушаалтныг томилж, чөлөөлөх эрхийг олгоод байгаа юм.
Өнгөрсөн долоо хоногт цагдаагийн байгуулж нийслэл хотын хэмжээнд нууц, далд аргаар зохион байгуулагдаж байгаа хуулиар хориглосон мөрийтэй тоглоомуудыг илрүүлэн таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хяналтын арга хэмжээ зохион байгуулсан. Шалгалтын явцад Хан-Уул дүүргийн 18 дугаар хороо “LC tower” байрны тоот гурван өрөө байрын Б гэгчээс түрээслэн, мөрийтэй /покер/ тоглоом тоглож байсныг үйлдэл дээр нь илрүүлжээ. Тухайн байранд мөн хар тамхи, мансууруулах бодис байсныг эд мөрийн баримтаар хураан авч, шалгаж байна. Энэ хэрэгт Ж.Энхжаргалан, АН-ын дарга С.Эрдэнийн хүү Э.Энхтөгс, Гавьяат тамирчин Б.Наранбаатар нар холбогдсон тухай мэдээлэл сошиал орчинд шуугиан тарьж байна.
АН-ын Үндэсний бодлогын хорооны дарга Д.Ганбат энэ долоо хоногт ээлжит хурлаа уламжлал ёсоор хийлээ. Гэхдээ ямар нэг шинэ содон мэдээлэл хийсэнгүй. Тэрбээр энэ удаа бас л намынхаа нөхдийг баалж, “АН үнэт зүйл, үзэл баримтлалдаа нэгдье гэдэг ч манай намын зарим хүн МАН-ын дарга нарын үүдэнд сууж байгаад АН-ын дарга болох гэсэн бодолтой байдаг.
АН-ын бүлэг хэвийн үйл ажиллагаа явуулж чадахаа больсон” гэдэг учир битүүлэг ч гэмээр гомдлоо дахин илэрхийлээд авлаа. Уг нь Засгийн газраас 2023 оны улсын төсөвтэй холбогдуулан АН-тай хамтарсан ажлын хэсэг байгуулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч хоёр тамгатай, хоёр даргатай болчихоод байгаа АН энэ удаа бас л тамга тэмдгийнхээ хэрүүлээс болж энэ ажлаас хойш сууж байх шиг байна.
Ардчилсан залуучуудын холбооноос Авлигатай тэмцэх газарт шаардлага хүргүүлж, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан нь “Ардчилсан намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга И.Мөнхжаргалд албан бичиг явуулсан. албан ёсны тамга, гэрчилгээгүй, Ардчилсан намыг төлөөлөх эрхгүй этгээдэд албан бичиг өгчихлөө” гэж гомдоод АТГ-т гомдол гаргаж байгаа юм байх. АН-ын дарга хэн бэ гэдгийг АН-ын дарга нар нь ч өөрсдөө мэдэхээ больсон гэдэг үг хий хоосон худал үг биш бололтой.
Б.Нүүдэл
Эх сурвалж: Монголын үнэн №042/24523/
°C