Амралтын өдөртэй, ногдол ашигтай долоо хоног

“Хилэнт эх” хэмээх луу жилээ үдэж, "Элдэв эрдэнэт" хэмээх модон могой жилээ угтаж, хотол монголчууд хаврын тэргүүн сартайгаа золгож байна. Энэ жилийн сар шинийн баяр түүхэнд тэмдэглэгдэж үлдэхээр содон үйл явдлаар дүүрэн байлаа. Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд сар шинийн баяраар Шинийн 1, 2, 3-нд амарна гэж заасан. Энэ жил Шинийн 1-ний өдөр байхгүй, шинийн 2, 3-ны өдөр амралтын өдөр таарч байгаа учраас шинийн 4-ний өдрөөс ажил эхэлнэ гэж Л.Энх-Амгалан сайд мэдэгдсэн. Гэвч Засгийн газрын энэ шийдвэрийг монголчууд тун таагүй хүлээн авч, сошиал орчинд “Ажлаа таслаад аав, ээжтэйгээ золгоно. Ах дүүсийнхээрээ хэснэ” гэдэг давлагаа өрнүүлж, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн хүртэл “Засгийн газар хуулийг буруу тайлбарлаж байна” гэдэг мэдээлэл түгээв. Олны уур амьсгалыг мэдэрсэн Засгийн газар өмнөх шийдвэрээсээ ухарч, хуулийн дагуу гурван өдөр амрах  тогтоол гаргалаа. Ийнхүү засагтайгаа зад заргалдаж байж, ард иргэд сар шинийн баяраар амрах эрхээ олж авав. Засгийн газрын шийдвэрийг танилцуулах үеэрээ Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан “Нийтээр амрах баяр ёслолын өдрүүдийг дур мэдэн өөрчлөх эрх Засгийн газарт байдаггүй. УИХ-ын чуулган завсарласан учраас энэ асуудлыг шийдэхээс өмнө Дээд шүүхээс тайлбар авсан. Цагаан сараа тэмдэглэхээр урьдчилан төлөвлөж чадаагүйдээ иргэдээсээ уучлалт гуйх ёстой” хэмээн мэдэгдлээ.   Энэ сайхан мэдээтэй зэрэгцэн "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-ийн 2024 оны ногдол ашгийн хоёр дахь хэсгийг иргэдийн данс руу шилжүүлж эхэллээ. 

Тус компанийн ТУЗ-ийн тогтоолоор 2024 оны цэвэр ашгаас 1072 хувьцаатай нэг иргэнд нийт 350 мянган төгрөгийн ногдол ашиг олгох тооцоо гарч, гурав хуваан олгохоор шийдвэрлэсэн. Өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард 1072 хувьцаатай иргэдэд 120 мянган төгрөг олгосон. 135 мянган төгрөгөөс ХХОАТ  суутгаад 120 мянган төгрөг шилжүүлсэн юм. Харин энэ удаад татвар хасагдаад 1072 хувьцаатай нэг иргэнд 100.009 төгрөг орох юм байна. Харин ирэх дөрөвдүгээр сард  93 мянган төгрөгийг хуваарилахаар болжээ. Ногдол ашгийн нийт дүн 3.9 их наяд төгрөг. Үүний нэг их наяд төгрөгийг иргэдэд тараан, үлдсэн 2.9 их наяд төгрөгийг "Эрдэнэс Тавантолгой" компани болох "Эрдэнэс Монгол" компанид шилжүүлэх юм байна. “Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-ийн 2024 оны ногдол ашгийг иргэдэд шилжүүлж эхэлсэн гэв. Монгол Улс анх удаагаа И-Монголиа аппликейшнээр дамжуулан иргэдээс  “Ногдол ашгаа дансандаа авах уу, хуримтлал руугаа хийх үү, эсвэл хандивлах уу” гэдгийг асуусан. Монгол Улсын 3.2 сая иргэнээс ердөө 22 мянган иргэн л  ногдол ашгаа Хуримтлалын санд хадгалах сонголт хийжээ. Харин 1000 орчим иргэн агаарын бохирдол, нийслэлийн түгжрэлийг бууруулахад ногдол ашгаа зарцуулах буюу нийгмийн төсөл хөтөлбөрт хандивлах хүсэлтээ ирүүлсэн байна. Анх хувьцаа эзэмшүүлснээс хойш буюу 2011 оноос хойш нийт 108 мянга орчим хүн нас барсан. Эдгээр иргэдийн  1072 хувьцаа өнөөдрийг хүртэл хадгалагдаж байгаа бөгөөд УИХ-аас шийдвэр гарвал өв залгамжлуулан үр хүүхэд, эцэг эхэд нь өгөх эрх үүснэ гэж албаны хүмүүс мэдэгдэж байна.

Намрын чуулганаа хааж, тойрог руугаа явсан эрхэм гишүүд ирэх сарын 17-ны өдөр цуглаж, анхны хаврын чуулганыхаа нээлтийг хийх тов сонслоо. УИХ намрын чуулганаараа олон жил гацсан мега төслүүд хөдлөх боломж олгож, холбогдох хууль, тогтоолын төслүүдийг баталсан ч зарим нэг гэрээ зэрэг яаралтай батлах шаардлагатай асуудлууд бий. Тодруулбал, хил холболтын төмөр замтай холбогдох гэрээг УИХ-аар баталж байж, бүтээн байгуулалтын асуудал яригдана. Мөн төрийн өмчит компаниудыг цомхотгох, салгаж нийлүүлэх том ажил УИХ-ын шийдвэрийг хүлээж байгаа.

Өнгөрөгч долоо хоногт Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын Ээлжит бус IV хуралдаан боллоо. Хуралдааны үеэр Нийслэлийн "Соёлын төв өргөө" төсөвт байгууллагыг орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар болгон өөрчлөх тухай, Нарангийн энгэрийн төвлөрсөн хогийн цэгт хог хаягдлаас үүсэх метан хийг устгах төсал, хог хаягдлыг сэргээн ашиглаж, эрчим хүч гаргах үйлдвэр байгуулах тухай зэрэг асуудлыг хэлэлцэж баталжээ. Хогондоо дарагдаад байгаа Улаанбаатарчуудын хувьд энэ мэдээлэл нэлээд шинэ сэргэг байсан гэхэд болно.
Намуудын “амьдрал” харьцангуй тайван, үйл явдал багатай долоо хоног өнгөрлөө. Одоогоос арваад жилийн өмнө АН-аас хөөгдөж гарсан Лу.Болд, Д.Батзандан нар Шинэ нам хэмээх намыг байгуулж байсан түүхтэй. Харин  сар шинийн босгон дээр Шинэ намынхан хэвлэлийн хурал хийж, “Бид Ардчилсан намаас өрх тусгаарлан гарч байсан. Бидний үзэл санаа, хөтөлбөр ижил тул эргэн нэгдэж байна. Бид хамтарсан мөрийн хөтөлбөрөө УИХ-д өргөн барьж, хэрэгжүүлж ажиллана. Ингэж хамтран ажилласнаар эх орноо аварна” гэж мэдэгдлээ. Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр батлагдчихсан, 2028 он хүртэл хийх ажлаа аль эрт төлөвлөчихсөн суугаа. Одоо дахиад АН-д нэгдсэн Шинэ намын мөрийн хөтөлбөрийг гаргаж ирээд УИХ хэлэлцээд суух нь юу л бол...

 Б.Нүүдэл

Эх сурвалж: Монголын үнэн сонин №008/24635/