Контемпорарид тэмүүлэгч

Канад улсад ажиллаж, амьдардаг мэргэжлийн бүжигчин Ганболдын Мишээлийг “Монгол бахархал” буландаа онцоллоо. Тэр бол хоёр өөр соёлын огтлолцолд мөн чанараа бий болгосон уран бүтээлч. Хүүхэд наснаасаа өөрийн дотор орших тэр нэгэн уран бүтээлчийг хүсэл тэмүүллээр хөглөж, уран бүтээлээрээ дамжуулан үзэл бодлоо илэрхийлж яваа залуу үеийн төлөөлөл. Квебекийн  консерваторийг төгсөөд "Springboard Dance Montreal"-д оролцсоноор олон улсын компаниудтай хамтран ажиллах болжээ. Түүнийг Селин Дион, Лоренс Нербонн, KNLO, “Alaclair Ensemble” зэрэг барууны алдартай уран бүтээлчийн клипэнд тоглож байснаар нь мэргэжлийн хүрээнийхэн таньдаг. Нэмж дурдахад тэрбээр "Bud Light Sensation Innerspace", "Лион дахь "La Fête des Lumières", "Visseau Fantôme" зэрэг продакшинтай хамтран ажилладаг аж.  Сонирхуулахад, Г.Мишээл Парисын зуны олимпын нээлтийн тоглолтод оролцжээ. 

Дотоод ертөнцийн бүжиг

Улаанбаатар хотод төрсөн Г.Мишээлийн уран бүтээлийн замнал Канадаас эхлэлтэй. Гэр бүлээ даган  2008 онд энэ улсад суурьшжээ. Зургаан наснаасаа төгөлдөр хуур тоглож, арван жил орчим эрчимтэй дасгал хийсэн байна. Урлагт ойр өссөн учир дэврүүн  сэтгэлтэй болж төлөвшжээ. Ахлах сургуулийн сурагч охин байхдаа бүжгийн урлагаас дотоод ертөнцөө анх олж харав. Бүжигчин болохоор бат шийдэн хотод зохион байгуулдаг тэмцээн уралдаанд оролцон хип хоп хөгжмөөр “амьсгалж” өссөөр урлагт хөл тавьжээ. Гэрийнхэндээ хэлэлгүй бүжгийн дугуйланд бүртгүүлж, тайзан дээр  байгаа мэтээр төсөөлж, өрөөндөө янз бүрийн хөдөлгөөн хийж чөлөөт цагаа  өнгөрүүлж ирсэн охинд өнөөдөр бүжиг  ямар үнэ цэнтэй болохыг үгээр илэрхийлэмгүй. Яг л туулах ёстой зам, хувь тавилан нь гэлтэй. Квебекийн  консерваторид 2011-2015 онд суралцахдаа орчин үеийн бүжигт эрхгүй татагджээ. Контемпорарийг нэг өгүүлбэрээр тодорхойлох маш төвөгтэй бөгөөд бүрэн судлагдаагүй, цаашид ч  хөгжих урлагийн чиглэл. Урлаг бидэнд сэтгэхүйн чөлөөт байдлыг эрхэмлэхүйг сургадаг. Өнөөдөр л сайхан бүжиг үзэж, түүнийг бишрэн сууж байснаа маргааш нь мартаж болно. Урлагийн төлөө буюу урлаг зөвхөн үнэн байх ёстой гэсэн хатуу байр суурин дээр контемпорари зогсдог. Энэ ёсноос гажуудуулж орхивол ерөөсөө контемпорари байхгүй бөгөөд эцэстээ өнөөгийн урлагт солиорлын түвшин л давамгайлах байсан биз ээ. Бүжигчин хүн балет, танго, вальс зэрэг уламжлалт хөдөлгөөнүүдтэй, үүнийгээ л даган хөгжиж явдаг баригдмал ахуйг өөрчилж задгай, чөлөөт байдлыг эвдэхийг санаархсан мөчөөс эхлэн контемпорари бүжиг үүсэн бүрэлджээ. Яг л тийм урьдчилан таашгүй байдал, амьсгал, стандарт биш хэн ч таашгүй, үзэгчийг өөртөө автуулах соронзон мэт хөдөлгөөнүүд, өөрсдийн хийсэн тайзанд Мишээл залуу бүжигчний хувиар татагдсан байх.

  
 “Монголын нэг өдөр”-ийг илэрхийлэв

Г.Мишээл “Монголын нэг өдөр” контемпорари бүжгийн бүтээлээ 2024 он улиран одох арванхоёрдугаар сард эх орныхоо тайзнаа толилуулсан нь Монголын бүжгийн урлагийн түүхэнд зоригтой алхам болсон. Энэхүү контемпорари уран бүтээлээ 2022 онд дэглэжээ. Монголчууд бидний ахуй амьдралын хэв маягийг контемпорари жанрын бүжгийн хөдөлгөөнөөр илэрхийлж, дэглэсэн нь юун түрүүнд анхаарал татаж байлаа.  Монгол хүн хаана ч амьдарсан эх орондоо тэмүүлдэг зантай.  Хэдий гадаадад амжилттай ажиллаж байгаа ч Г.Мишээлийн сэтгэлд “Монголд урлагийн салбар, уран бүтээлчид  хэрхэн ажиллаж, ямар байдаг бол” гэх бодол үе үе төрнө. Тэр бүрд “Монгол хүн болж төрснийх Монголын урлагт заавал хувь нэмрээ оруулах ёстой шүү” хэмээн  энэхүү төслөө эхлүүлжээ. Бүжиг дэглэнэ гэдэг тасралтгүй эрэл хайгуул, судалгаа шаарддаг ажил. Мөн дахин давтагдашгүй мэдрэмж чухал. Тэгж гэмээн бүжгийнхээ  амин сүнсийг илэрхийлж чадна. Түүний хамгийн том бахархал бол монгол хүн болж төрсөн эгэлгүй хувь заяа.  Үндэсний урлаг, соёлын мэдээллийг хуваалцах зорилгоор ардын бүжигчидтэй ойр харилцаатай байв. Санаачилсан төслийнхөө талаар найзууддаа танилцуулж багаа бүрдүүлжээ. Ингэхдээ ямар нэгэн сонгон шалгаруулалт зохион байгуулсангүй.   Канадын Засгийн газрын Үндэсний урлагийн сангаас тэтгэлэг авч, Монгол Улсын Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яамны дэмжлэгээр  төслөө үзэгчдэд хүргэсэн юм. “Монголын нэг өдөр” гэж нэрлэсэн нь ч учиртай.  Харь нутагт өсөхдөө гэрийнхээ хананд өлгөөтэй байх  Марзан Шаравын “Монголын нэг өдөр” зургаар эх орноо төсөөлж иржээ. Энгийн мэт боловч тэр зураг соёл уламжлалын талаар ихийг ойлгуулсан байна. Харах бүрдээ л биширч,  “Монголын нэг өдөр”-ийг  бүжгээр илэрхийлбэл ямар байх бол гэх мөрөөдлөө биелүүлсэн нь энэ. Тэрбээр  төслийнхөө хүрээнд Канадын найруулагч, уран бүтээлчидтэй хамтран богино хэмжээний кино бүтээжээ. Монголд ажлаар ирээд буцах зуурт “Улаанбаатар утаатай түгжрэлтэй, оршин суугчид нь бухимдалтай байна уу” гэх олны асуултад хариулахаас цааргалдаг. Учир нь амьдралынхаа ихэнх хугацааг гадаадад өнгөрөөсөн болохоор Монголдоо ирээд сайхныг нь л түрүүлж хардаг аж. Харин “Монголд модны үнэр, борооны дараах чийг ямар гоё үнэртдэг гээч. Канадад тийм үнэрийг хэзээ ч мэдэрч байгаагүй. Хиймэл юм шиг мэдрэмж төрүүлдэг” хэмээсэн юм. Улаанбаатарт түр саатахдаа хөдөөгийн сайханд зугаалах зав гардаггүй ч мэргэжил нэгтнүүддээ сурсан мэдсэнээ хуваалцахыг хүсдэг байна. Өнгөрсөн оны төгсөлд  ирээд буцахдаа СУИС-ийн Бүжгийн урлагийн сургуулийн оюутнуудад таван өдрийн мастер класс хичээл заажээ. 

 Х.Эрдэнэзаяа

 Эх сурвалж: Монголын үнэн сонин №007/24634/