Монголд онлайн бизнес харьцангуй залуудаа орно. Он цаг түүчээлэгчдээ төрүүлдгийн нэгэн адил онлайн бизнес ч мөн түүчээлэгчдээ төрүүлж эхэлжээ. Бид орчин цагийн онлайн бизнес эрхлэгч Б.Туяатай ярилцлаа.
-Сүүлийн үед цахим худалдааны салбар эрчимтэй хөгжиж байна. Борооны дараах мөөг шиг олширсон онлайн дэлгүүрээс таны “SUNRAY-Онлайн дэлгүүр” нэлээд олон дагагчтай, хандалт өндөртэйгөөр ялгардаг. Энэ бизнесийг хөл дээр нь босгох эхлэлийг тавьсан дурсамжаасаа хүүрнээч?
-Худалдааны салбарт хөл тавьсан маань 2016 оноос эхлэлтэй. Тэр үед нөхөртэйгөө танилцаад удаагүй байлаа. Үерхэж байсан үе юм л даа. Нөхөр маань миний хүсэл сонирхлыг дэмжиж “Дэлгүүр ажиллуулаад үз, хий, чадахаасаа чадахгүйгээ хүртэл оролд” гэж хүч өгч билээ. Ингээд 2016 оны аравдугаар сард анх БНХАУ-ын Гуанжу хотод хөл тавьсан. Тухайн үед Гуанжугийн бизнесийн гарц дөнгөж нээгдээд монголчууд ёстой хөлтэй нь хөлхөж, хөлгүй нь мөлхөж байсан үе.
-Бизнесийнхээ хөрөнгө оруулалтыг хэрхэн шийдсэн бэ?
-Огт мөнгөгүйгээр бизнесээ эхэлсэн гэж болно. Хүсэл эрмэлзэл, залуу нас, зориг зүрх л байлаа. Хүнээс таван сая төгрөг зээлж аваад Гуанжу орохоор мордсон. Надад ааваас минь өвлөгдсөн наймаа хийх авьяас байна. Түүндээ л дулдуйдаж байгаа хэрэг. Анхны энэ аялал газраар явсан болохоор ирж очихдоо нийт зургаан хоног зарцуулж билээ. Таван сая төгрөг гэдэг одоо эргээд харахад тун бага санагдаж байгаа ч тухайн үедээ миний хувьд бүхэл бүтэн хөрөнгө юм шиг л байлаа. Үгүйдээ л гэхэд төгрөгийн ханш одоогийнхоос чанга байж.
-Түрүүн ярианд чинь “Нөхөр миний хүсэл сонирхлыг дэмжээд...”гэдэг үг сонсогдсон. Наймаа хийх сонирхолтой гэсэн үг үү?
-Би ерөөсөө л наймаа хийх сонирхолтойн дээр бас авьяастай. Ямар сайндаа сургууль төгсөх үеэр ээж маань ламд очоод “Энэ хүүхэд сургуулиа төгсөж чадах нь уу” гэж асуутал “Сургуулиа төгсөх нь төгсөнө, харин энэ хүүхэд чинь хувцас бодоод л явж байдаг хүүхэд байх юм” гэж палхийтэл нь хэлсэн гэдэг. Би түрүүн ааваас өвлөсөн авьяас гэж. Аав маань тийм наймааны одтой хүн. Юу ч байсан гараас нь гардаг хүн гэж байдаг даа, аав тийм л хүн.
-Бизнес хийж байхад алдаа оноо их л байдаг байх?
-Дэлгүүр нээгээд орлого ч сайн орж байлаа. Орлого ороод байхаар урамтай байсан ч мэдэхгүй зүйл их. Мэдэхгүйгээсээ болоод бараа таталтаа жаахан удаашруулж орхисон. Түүнээс гадна хань минь тусдаа хэвлэлийн бизнестэй байсан юм. Залуу улс яах вэ дээ гэнэдээд дэлгүүрийн орлого сайн байгаа юм чинь гэж ярилцаад хэвлэлийн бизнесээ томруулах хөрөнгө оруулалт хийчихлээ. Ингээд олсон орлогоо буруу зарцуулаад байхаар ахиад өр тавьж бараагаа татах асуудал босож ирнэ. Хоёр сар тутам мөнгө зээлж Гуанжу явдаг боллоо. Одоо эргэн санахад гол зорилго нь бараа татах биш очиж юм үзэх л сонирхолтой байсан юм шиг санагддаг юм.
-Санхүүгийн мэдлэг дутмаг, зохион байгуулалт сул байж л дээ. Хэзээнээс үүнийгээ анзаарч эхлэв. Нэлээд том "төлбөр төлж" байж ухаажсан уу?
-Санхүүгийн боловсрол дутмаг, хувийн зохион байгуулалт муу л байсан. Хэдийгээр орлого сайн олдог ч түрээсээ төлөөд, цаана нь бараа татах мөнгө, замын зардалтайгаа л үлдээд байх боллоо. Ингээд ч зогссонгүй бүр дампуураад бизнесээ буулгах болов. Би ч жирэмсэн боллоо. Анхны хүүхэд гэдсэнд зургаан сартай болж байх үед бид хоёрт банкнаас зээл авах боломж бүрддэг юм байна. Олдсон боломжийг ашиглахаар шийдээд аав, ээжийнхээ байрыг барьцаанд тавиад мөнгө зээлэх боллоо. Бид хоорондоо “За бараа хаанаас, яаж татахаа мэднэ. Зарах, борлуулах тал дээр асуудалгүй. Олохын хувьд олно зарцуулахдаа санхүүгийн сахилга баттай болъё гэдэг зорилт тавьсан. Зээл авсан мөнгөн дүн маань их санагдаад болдоггүй баахан айдастай. Ингээд 2018 оноос цар тахал гардаг жил хүртэл олсон орлого багатайхан дөнгөж амь тээсэн маягтай л явж ирлээ. Хөл хорио тогтоосон жил онлайн худалдаа цэцэглэж эхэллээ. Дөнгөж эхэлж байсан болохоор лайв хийдэг хүн ховор байлаа.
-Онлайн бизнес худалдаа хөл хорионы жил яах ч аргагүй хүчээ авсан шүү. Ихэнх онлайн худалдаа тэгэхэд хөл дээрээ тогтсон байдаг?
-Дөнгөж аргацаагаад яваад байж болох ч ямар ч өсөлт харагдахгүй байсан учраас онлайн худалдаа руу орох шийд гаргалаа. Зориглоод л нэг өдөр лайв хийсэн. Анхны хандалт мянга гараад явчихсан. Лайв хийж эхэлснээс хойш борлуулалт ч эрс сайжирч эхэллээ. Хоёр салбараас ашиг, орлого зогсолтгүй л орж эхэлсэн. Хүн чинь их мөнгө харахаар өөр салбарт хүч үзье гэж боддог юм билээ. Жаахан бардамнах маягтай болж ирээд байсан нь тэр л дээ. Амьдрал аяндаа хүнийг байранд нь тавиад өгнө шүү дээ. Энэ удаагийн дампуурал биднийг 200 сая төгрөгний өрөнд оруулсан. Анхны хүүхдээс хойш ахиад хоёр ч хүүтэй боллоо. Дампуурал зүрх аваад хаячихсан учраас гэртээ нэг хэсэг зүгээр суулаа. Тэгээд бас зүгээр суусангүй ээ сошиал хөгжүүлэлтийн академид шалгалт өгтөл тэнцчихдэг юм байна. Гэртээ сууж байгаад орлого олох буюу байгууллагуудын пэйж хөгжүүлэлтийг хариуцаж ажиллах даалгавартай. Ажилд ороод удаагүй багийн ахлагч боллоо. Ахлагч бусад гишүүдээ чиглүүлж, үүрэг даалгавар өгч ерөнхийд нь хянаж ажиллана. Олон компанитай харилцаад ирэхээр онлайн борлуулалт, пэйж хөгжүүлэлт зэргийг гадарладаг болоод онлайн худалдаа ямар ч асуудалгүй явах юм байна гэдэг ойлголт тархинд суучихлаа.
-Эндээс пэйж хөгжүүлэх арга технологи сурч аваад бизнестээ ашиглахаар шийдсэн үү?
-Үгүй ээ болоогүй. Манай ахын гоо сайхны брэнд байдаг юм. Би тэр брэндийг хөгжүүлж, пэйж хуудас нээгээд бүр өөрөө нүүр царай нь боллоо. Утсаараа жижиг, жижиг контент хийгээд хоёр сарын хугацаанд 65 саяын борлуулалтын орлоготой болгодог юм. Эндээс “Би чадаад байгаа юм байна” гэдэг өөртөө итгэх итгэлээ л олж авсан хэрэг. Академид ажиллаад өөрөө жижиг контент хийж брэнд хөгжүүлж зүгээр суугаагүйн хишиг болж би нийт өрийнхөө 10 хувийг, нөхөр 90 хувийг нь дарснаар бид өрнөөсөө саллаа. Эндээс бид санхүүгийн сахилга бат, ашиг орлогоо хэрхэн зохицуулах вэ, худалдан авалтыг ямар үед хийх ёстой юм бэ гэдэг том сургамж авсан гэж болно. Нөхөртэйгөө Австрали явахаар шийдээд виз мэдүүлчихэв. Гэхдээ л дотор нэг бяцхан гомдол нуугдаад байдаг. Дэлгүүрээ дампууруулчихсан ч босгож чадна гэдгээ мэдээд байдаг. Би 2023 оны зургадугаар сард академийн ажлаа, ахын брэнд хөгжүүлэлтийн ажил гэх мэт бүх ажлаа хүлээлгэж өглөө.
-Австрали явах виз нь гарчихсан уу?
-Өмнөд хөршийн сошиал платформуудын нэг вичат гэж байдаг. Тэнд би хаягтай учраас компаниудад ажиллаж байхдаа харилцаж байсан байгууллагуудын зурагнууд ороод л байдаг, хадгалаастай байлаа. Нэг хүүхдийн барааны дэлгүүрийн зурагнууд ороод байдаг. Тэндээс бараа татаж үзвэл борлуулалт сайтай байна гэдэг мэдрэмж төрсөн. Гэтэл Австрали явах болбол энэ ажлыг эхлүүлэх ч хэрэггүй. Ёстой яаж ч болдоггүй, сэтгэл хоёрдоод эхэлсэн. Ажлаа өгөхөөс өмнө сүүлийн урамшуулал гээд дансандаа сая 800 мянган төгрөгтэй үлдсэн. Санхүүгийн сахилга баттай болоод мөнгөө хуваарилаад сурчихаар дансанд мөнгө байдаг болчихсон. Үрэх шаардлагагүй юманд мөнгө зарахгүй. Нөгөө дансанд байгаа мөнгөөрөө бараа авчраад эргэлдүүлээд сууж байвал надад сонирхолтой санагдсан. Тэгээд хүүхдийн бараа татлаа. Эрэгтэй, эмэгтэй гэсэн хоёрхон төрлийн хүүхдийн брэнд хослол. Бараа ирэхээр нь задлаад үзвэл их хөөрхөн, үнэхээр сэтгэлд нийцэж байна. Гэхдээ л хоёр дахиад дампуурчихсан болохоор халшраад нэг л ойртож чадахгүй бараа үүдэнд хураалгаастай, онгод орохоор лайв хийнэ дээ гэж өөрийгөө шоглож бодоод л сууж байлаа. Тухайн үед миний хөтөлдөг пэйж 15 мянган дагагчтай ч хандалт байхгүй “Үхмэл” болчихсон байлаа. Нэг өдөр охиндоо нөгөө хослолоо өмсүүлж байгаад царайг нь нууж зургийг нь тавиад академид сурсан чадвараа гаргаж пэйжийнхээ тохиргоо цэсүүдийг янзалж аваад маш гоё үгтэй пост хийгээд оруулчихлаа. Нөгөө үүдэнд хэвтээд байсан хослол маань хоёрхон цагийн дотор зарагдаад дууссан. Би хэзээ ч ийм өндөр борлуулалттай наймаа хийж үзээгүй байсан тул өөрөө ч бараг шоконд орчих нь тэр.
-Тэр удаагийн борлуулалт нэлээд урам өгсөн байж таарна. Бизнесээ өргөжүүлэх болсон дараагийн мотивацыг хаанаас авсан бэ?
-Бид гэр бүлээрээ амралтаа өнгөрүүлэхээр өмнөд хөршийг зорилоо. Хань минь надад “Би чамд 10000 юань өгнө, чи өөрийнхөө хүссэн барааг авч эргэлдүүлээрэй” гэж хэллээ. Дотроо юу авах тухайгаа бодож эргэцүүлж яваад Бээжингээс Гуанжуд иртэл төлөвлөөгүй зардал гараад нөгөө 10000 юаний маань тал нь л надад ирэх болж таарлаа. Би гадуур хувцас зарах их сонирхолтой. Цув, пальто зэргийг сонгохдоо их сайн. Хэт өндөр үнэтэй, загвар хөөсөн гэхээс илүү хүн болгоны нүдэнд өртөх классик маягийн загварт их ач холбогдол өгнө. Гуанжуд ирээд би өөрийнхөө пэйж дээр захиалга авах лайв хийгээд өдрийнхөө бичлэгийг оруулчихаад унтаад өгөв. Өглөө нь босоод иртэл хэдэн зуун цахим зурвас утсанд ирсэн байх нь тэр. Нөхрөөсөө зээлэх шаардлагагүй болж тэр удаагийн явалтаар би маш их хэмжээний орлого олж эргээд нөхрийнхөө материалын зардалд мөнгө зээлүүлэх хэмжээний болж орхисон. Энэ миний онлайн бизнесээ өргөжүүлэхэд эдийн засаг болоод, сэтгэл санааны хувьд маш том түлхэц болсон доо.
-Таны онлайн бизнест баримталдаг зарчим юу вэ. Бусдаас юугаараа ялгарахыг хүсдэг юм бэ?
-Миний хамгийн түрүүнд боддог зүйл хэт их ашигт шунахгүй байх. Онлайн худалдаа гэхээр л хямдхан байх, мөн хямдхан байхын хэрээр чанаргүй байх ёстой гэдэгтэй би санал нийлдэггүй. Би өөрийнхөө хэрэглэгчдэд чанартай барааг, хямдхан үнээр худалдан авах боломжийг нь гаргаж өгдөг. Манай бараа гадуур зарагдаж буй үнээс хэд дахин доогуур үнэтэй байж магадгүй. Гэхдээ чанарын хувьд би лайваар өөрөө ярьж тайлбарладаг учраас надад итгэж дөрвөн улирлынхаа хэрэглээг даатгадаг гэр бүлүүд байдаг. Бүр гадаад улс орнуудаас хүртэл манайд хандаж хувцсаа авдаг болсон. Миний итгэж бараа таваараа татдаг Гуанжу хот дэлхийн бараа бүтээгдэхүүний нийслэл шахуу болчихоод байна.
-Таны яриаг сонсож суухад хэдхэн жилийн хугацаанд бүхэл бүтэн нэг амьдралын үеийг туулчихсан мэт сэтгэгдэл төрж байна. Бизнес таныг юунд сургав гэж асуувал та юу гэх вэ?
-Бизнес намайг санхүүгийн сахилга бат, зохион байгуулалт, ирээдүйн технологийг хэрхэн ашиглах вэ зэрэгт намайг сургасан гэж ойлгож болно. Хэт их ашгийн төлөө биш, байнгын эргэлдэх, чанартай бараа бүтээгдэхүүн зөв орлого болж чаддаг.
-Ярилцсанд баярлалаа.
Трамп Төмөрөө
Эх сурвалж: Монголын үнэн сонин №037/24616/
°C
Сэтгэгдэл (1)