Бэлэвсэн

 Д.ЦОГЧУЛУУН /Орчуулагч/

Зохиогч: Жулиа Лемир-Коссэт 

“ЧҮНДЖ паблишинг” хэвлэлийн газрын орчуулагч Даваадоржийн Цогчулуун. 1997 онд нийслэлийн 40 дүгээр дунд сургууль, 2002 онд ШУТИС-ийн Уул уурхайн ашиглалтын технологийн ангийг дүүргэсэн. Одоо БНСУ-д докторантаар сурч байна.  

Арлын хамгийн өндөр газарт суулгасан модон сандал дээр тэнгисийн зүг ширтэн суув. Цэлмэг хөх тэнгэр, доор нь байгаа тэнгис хоёул төгсгөлгүй мэт тэртээ алсран цэлэлзэх нь хаа нэгтээ очоод нийлэхийг хүсэх мэт. Байгалийн үзэмж сэтгэл догдлуулам сайхан байсан ч миний сэтгэл үймэрч сэмрээд, хэзээ ч ахин олдохгүй зүйлээ тэсгэлгүй хүсэмжилнэ. Тэнгисийн давсархаг агаар наранд борлосон арьсыг минь зөөлөн илбэж, хөх даавуун даашинзны хормой хөл шүргэн дэрвэлзсээр. Тэртээ доор номин цэнхэр давлагаа эргийн жижиг агуйнуудыг нэлэнхүйд нь бүрхэн хуйларч түрхрэх нь бүгтхэн сонсогдоно. Дээрээс төөнөх нарны илчийг элсэн шаргал цохионууд өөртөө шингээх мэт. Би ахиж гэрээ олох болов уу? “Зүрх байгаа газар гэр буй” гэлцдэг биз. Зүрх минь шаналлаар дүүрэн, гэр гэчихээр юм огт үгүй.
Эр нөхөр минь бараг гурван сарын өмнө өөд болсон, би бэлэвсэн. Гучин гурван настай, амжилттай бизнес эрхлэгч эмэгтэйг ийн нэрлэх нь үнэхээр санаанд оромгүй, тохиромжгүй мэт санагдана. Бэлэвсэн, бэлэвсэн... гэгдэх хүмүүс чинь үлгэрт гардаг ааштай хөгшин авгай нар байдаг биш бил үү? Үлгэрийг аймаар болгож өгдөг хөгшин, үрчлээтэй, царай муутай эмэгтэйчүүд. Гэвч ганц бие гээд хэлэхээр үүнээс долоон дор санагдах юм. Яг л нэг бүтэлгүйтчихсэн хүн шиг, гэтэл бүх юм үнэхээр сайхан байсан шүү дээ. Жинхэнээсээ аз жаргалтай байсан. Би ямар хүний сонирхол татахааргүй, эсвэл ажилдаа хэт улайрч ажил амьдралын тэнцвэрээ алдаад ганцаар яваа хүн биш. Хүнтэй хамт амьдарч хариуцлага үүрч чаддаггүй хүн ч байгаа биш. Би бүгдийг нь хийсэн. Бүгдийг зохих ёсоор нь. Би аз жаргалаа олсон, жинхэнэ хайраа ч олсон байсан. Гэтэл амьдрал намайг энэрэх сэтгэлгүй дээрэмдчихсэн.
Би хүмүүст ганц бие харагдахыг хүсэхгүй. Угаасаа ч ганцаар гэж санагдахгүй байна. Тайлж зүрхлэхгүй байгаа бөгжөө нэг л мэдэхэд оролдчихсон сууж байдаг. Зүрхлэхгүй, хүсэхгүй... Үнэнийг хэлэхэд бөгж байгаа тулдаа асуулт цөөн ч байх шиг, ялангуяа намайг хэн ч танихгүй, хэл нэвтрэлцэхгүй, миний явдлыг огт гадарлахгүй газар байгаа болохоор. Намайг сонирхсон эрчүүд хуруун дахийг минь хараад замаа хөөж одно. Хүмүүс миний амрагийн явдлыг сонирхож асуух ч үгүй. Намайг аз жаргалтайгаар гэрлэсэн гэж үзээд, тэр тайлбартаа сэтгэл хангалуун байх шиг. Бүтэлгүй болзоонууд, ядаргаатай найз залуусын тухай яриа илүү сонирхолтой байдаг байх л даа. Тэгээд ч би түүнийгээ мэдэрсээр байгаа үед яаж ганцаар байх билээ? Тэр минь үргэлж надтай хамт байдаг. Бодолд минь. Зүрхэнд минь. Оршуулга, будаалгыг нь төлөвлөж байхдаа би яг л хоорондоо ярьж шийддэг байсан шигээ түүнтэй ярилцаж байлаа. 
- Цэцгэнд яасан их мөнгө зарж байна аа? – хэмээн тэр минь намайг компьютерийн урд сууж байхад араас өнгийн асууна.  Солиормоор юм! Би одоо энд тэндхийн хаан байгаа биш, ер нь надад цэцэгний хэрэг гэж юу байна? 
- Чамд цэцэг хэрэгтэй байлгүй яах вэ? Бүх юм үзэсгэлэнтэй, донжтой байгаасай гэж хүсэж байна,  гэж би төсөөллийн нөхөртөө хариу хэлнэ. 
- Гэхдээ тэнд байгааг нь би мэдэх ч үгүй шүү дээ. Мөнгөө хэмнэ л дээ. Ийм их цэцгийг худалдаж авахгүй байлаа гээд хүмүүс огт анзаарахгүй. Хэн ч анзаарахгүй дээ, хонгор минь.
- Оршуулган дээр чинь огт цэцэг байхгүй бол анзаарч л таарна даа. Чамтай салах ёс гүйцэтгэх үед бүх юм сайхан байгаасай гэж би хүсэж байна. Чамайг хэр их хайрладаг байсныг минь хүмүүс мэдрээсэй гэж би хүсэж байна. Итгэж үзээрэй, хонгор минь, намайг их мөнгө зарцууллаа гэж хэлэхгүй ч огт цэцэггүй байвал хорголоо тоолжээ гэж ярьцгаана шүү. Хүмүүсийн анхаарал цэцгэн дээр биш чам дээр байгаасай гэж хүсэж байна. Тэгэхээр хүмүүст цэцэг алга даа гэж бодогдуулахгүйн тулд тэнд цэцэг байж байх ёстой гэж би өөрийн эрхгүй дуржигнуулан ярьж байгаагаа төсөөллөө. Түүнд заавал тайлбарлаж өгөх ёстой байсан шүү дээ.
- Пөөх. Би ёстой нэг ч үг ойлгосонгүй гэж тэр хариулав. Намайг дэмий сүржигнэлээ гэж бодохоороо даажигнадаг шигээ нүд ирмээд
 - За, ойлголоо доо, чи минь л жаргалтай байвал цэцгүүдээ ав даа, гэхдээ хэт их мөнгө битгий зараарай, гуйж байна  гэнэ.
Тэгээд мөрөөр минь чанга тэврэн энхрийлэх нь бараг л мэдрэгдсэн тул би буулт хийж захиалгынхаа тоог талд нь хүртэл буурууллаа. Түүний минь зөв дөө, би арай л хэтрүүлээд байсан юм. Би галзуураагүй юм шүү. Огт үгүй. Энэ бол миний гашуудал. Хэрвээ сэтгэл зүйчтэй уулзаад асуувал тэд намайг "Болсон явдалд дасан зохицох гэсэндээ оюун ухаан тань хуучин дурсамжин дундаас харилцан яриа зохиож байна” гэх маягийн юм хэлнэ гэж гар барьсан ч алзахгүй. Тэгсэн ч байж болох. Шаналсан зүрхийг анагаах зөөлөн түрхлэг шиг л. Эсвэл тэр минь жинхэнээсээ намайг тойроод явж байгаа байх. Эсвэл түүнийгээ тавьж явуулж чадахгүй байгаа миний буруу ч юм уу. Эсвэл аль аль нь ч юм уу...
Бэлэвсэн. Яасан жигтэй үг вэ.
Оршуулгын маргааш би унтлагын өрөөний толины өмнө зогсож байлаа. Түүнийгээ өөд болсноос хойш туж хуучин цамцыг нь өмсөж байсан юм. Бараг л намайг тэврээд байгаа юм шиг санагддаг. Бараг л. Урд өдөр нь шууж боосон үсээ задалж амжилгүй, ядарсандаа орон дээрээ унаад өгсөн болохоор орооцолдож, мушгирчээ. Улайсан нүдийг минь тойроод хөхөмдүү сүүдэр унаж. Өглөөний нарны гэрэл тусаж байх тэр мөчид толин дээрх тусгалаа харж байгаад, тэр үгийг анх удаа чанга хэлж үзлээ.
Бэлэвсэн.
Миний хоолой үнэхээр цочирдмоор сонсогдов.
Бэлэвсэн.
Ямар ч утгагүй үг.
Бэлэвсэн. 
Хоосон үг.
Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. Бэлэвсэн. 
Нулимс мэлмэрсээр бөмбөрөн унаж, хацар даган зугуухнаар халуу дүүгүүлэн урсав. Чихэнд нэг л наалдацгүй хөндий сонсогдоно. Намайг хэлээгүй ээ. Би огтоос биш. Би бэлэвсэн биш. Эр нөхөр минь зүгээр л өөд болсон.
Тэр өдөр би Ром нисэх маргаашийн тасалбар авч, ачаагаа бэлдэхээс өөр юм хийсэнгүй. Гэвч байгаа бүх хувцас минь намайг ганцаар болсон гэж сануулаад байсан болохоор олигтой хувцас ч авч чадсангүй. Орхиж болшгүй түүнийхээ футболк, усны хувцас, дотуур хувцас, энгэсэг будаг сэлтээс гадна онгоцонд өмсөх жийнсэн өмд, футболк л авлаа. Цэцгэнд зарцуулах хэрэггүй гэж намайг ятгаж болиулсан мөнгийг нь Италид очоод шинээр хувцас худалдаж авахдаа хэрэглэж таарах байж. 
Ромд очоод би ажлаас ирсэн бүх цахим шуудан, дуудлагуудад хариу өгөлгүй хаялаа. Ажлынхан маань намайг эргэж ирэх эсэхийг мэдэх санаатай л холбоо барих гэж оролдсон болов уу. Би өөрөө ч яахаа мэдэх юм алга. Амальфи эрэг орох галт тэрэгний тасалбар авлаа. Авчирсан усны хувцсаа тэнд л өмсөж болох юм байна гэж бодсон хэрэг. Поситанод нэг цомхон байр оллоо. Уулын бэлд далай руу харсан том тагт бүхий жижигхэн ягаан зуслангийн байшин. Дүнхийсэн том уулын бэлд өчүүхэн гэдгээ мэдрэх сүрдэм. Таалагдаж байна. Анх ирэхдээ итали хэл огт мэддэггүй байсан ч хоёр сарын дараа гэхэд хүнс базааж, тэнгисийн эргийн баарнуудаас лимончелло* захиалах, байрны эзэгтэйтэй яриа үүсгэн, ойр зуур явахаар бол зүг чигээ асуухтайгаа болжээ. Хэлний бэрхшээлтэй болохоор хавийн улстай төдий л дотносохгүй. Хүмүүст тэр талаар яриад байхгүй нь нэг бодлын сэтгэлд амар. Ярья гэсэн ч чадахгүй байсан биз.
Ихэнх өдрүүдийг чулуун тагтан дээрх олон өнгийн том жинтүүн дээр суугаад дарс шимж, шинэхэн төмс, бяслаг, мах идэн өнгөрөөж байлаа. Авч ирсэн номдоо огт хүрээгүй, хажууд эвхээстэй хэвээр. Хавтсыг нь ч сөхөж чадахгүй юм шиг санагдах тул би оронд нь тэнгис өөд хараа бэлчээж, давлагааны цувааг ажигласаар өөрийн бодолдоо, дурсамждаа бэдрэн сууна. Доошоо эрэг рүү очоод хэдэн цагаар ч хамаагүй усанд сэлнэ. Сонин санагдаад гүнд шумбах амьсгалын баг худалдаад авчихсан. Уг нь гэрээс гарахдаа мартаж орхисон болохоор биеийн алчуур, шаахай авах санаатай эргийн дэлгүүр орсон юм. Усны мандалд доош харан хөвж, доогуур сэлэлдэх загасыг ажиглангаа нил ягаан өнгийн хуванцар хоолойгоор тайван амьсгална. Загаснууд үнэхээр амгалан амьдрах юм, тойрч сэлээд л, идээд, үржээд. Ерөөс тэд ховсдох увдистай мэт. Тиймдээ ч тэр үү, өдөр бүр давлагааны аясаар хөвөлзөнгөө тэднийг хараад л баймаар. Орон зайд замхарч, хэн ч биш болоод, хаана ч эс орших мэт сэтгэн, хөвөөд. 
Заримдаа би тосгоноор алхаж шүрэн зүүлт зэрэг өнгө бүрийн бараа өрөөстэй дэлгүүрүүдийг ажиглан явдаг. Зүймэл чулуун замтай гудамжаар зургаан ямхын шөвгөн өсгийт жийсэн бүсгүй алхаж явахыг хараад, эр нөхөр минь миний бүсэлхийнээс тэврэн өөртөө наагаад тонгойж, чихэнд минь
 - Яагаад ийм гудамжид тийм шөвгөн өсгийт өмсөөд алхахыг сайхан санаа гэж боддог юм бол? Шагайгаа мултлах гээ юм болов уу гэж шивнэж байгаа нь бараг л сонсогдсон. Яг тэр агшинд тэр минь хаа сайгүй байв. Амьсгаа давчдуулж, хурууны үзүүрийг жирсхийлгээд. Би зогтусаад, өөрийн эрхгүй инээмсэглэн нүдээ анихад, амьсгал нь хацар, тэгээд чихэн дээр минь мэдрэгдсэн. Зүрх догдлон булгилж, хацар халуу дүүгээд түүнтэйгээ хамт байх гэж чадлаараа тэмцсэн боловч нүдээ нээхэд минь дүүрэн хүнтэй гудамж цэлийгээд байж байхыг сэтгэлдээ мэдэрлээ. Тиймээс би нүдээ тас аньж, түүнтэйгээ дахиад ганц хором ч атугай хамт байв. 
Нойр хулжаад унтаж чадахгүй байсан болохоор шөнө дунд гарч уул өөд алхаж, сарны гэрэлд жим даган ууланд гараад оргил дээрээс нар мандахыг, тэнгисийн мандлыг зүйрлэж хэлэмгүй яруу өнгөөр гэрэлтүүлэхийг харлаа. Үнэхээрийн үзэсгэлэн төгөлдөр байсан ч миний дотор хөндий хэвээр. Юу ч байхгүй хоосон. Тэр мөчид түүнийгээ мэдэрч чадаагүйдээ бачимдаж удтал уйллаа. 
Тэндээс доош буугаад шууд боомт дээр очиж Капри хүрэх усан онгоцонд суув. Дэлхийн хамгийн сайхан арлуудын нэг гэх. Яагаад гэдэг нь илт. Үнэхээр өнгөлөг, зүсэн зүйлийн худалдаачин, загасчид боомт дээр багшралдаж, далайн эрэг тийш харсан өч төчнөөн зоогийн газрууд тасралтгүй үргэлжилсэн сайхан хот юм. Уулын оргил өөд хүргэх дүүжин сандлыг алгасаад, овон товонтой нарийхан шороон жимээр өгсөв. Усан үзэм, чидун жимсний модод, өнгө бүрийн цэцэгсээр хучигдсан сайхан байшингууд ээлж дараагаар өнгөрсөөр. Ягаан, шар, цэнхэр өнгийн жижигхэн байшингууд... Хоёр цаг орчим алхаад би түр амсхийж, замд таарсан муурыг эрхлүүлэнгээ цэцэгсийн анхилуун үнэрийг таашааж, наранд биеэ ээн зогсов. Орой дээр байх хотын төв талбайд хүрэхдээ би бүр хөлөрч орхисон тул модон сандал дээр тухлангаа өргөн хүрээтэй сүрлэн бүрх малгайн доороо нуугдлаа. 
Ард минь хүн зон дүүрэн оволзох гудамжид хүүхдүүд тойрон гүйлдэж, эцэг эхээсээ желато** авч өгөхийг гуйн шуугилдаж, амраг хосууд янз бүрийн өнцгөөр зургаа татуулж, анд нөхөд мөстэй лимончелло шимэн хашаандаа налайж, нутгийн иргэд итали хүмүүсийн зангаар гараа савчуулан ярилцацгаана. 
Бэлэвсэн. 
Үгүй. Би бэлэвсэн байж чадахгүй. Яаж ч харсан энэ үгээр өөрийгөө төсөөлж чадахгүй нь. Ордоггүй, таардаггүй, таалагддаггүй гутал шиг байна.
Би сандлаас босож арлын гүн рүү, хүмүүсийн шуугианаас хол, вангийн цайз руу явлаа. Сүрлэг байгууламж арлын хамгийн өндөр хэсэгт, эргийн цохион дээрээс тэнгисийг тольдон байрлах аж. Балгас гэхэд энэхүү асар том чулуун барилга хэвээ сайн хадгалжээ. Улаан чулуун хана нь дотроо таатай сэрүү татуулах бөгөөд тэндээс гаруут үд дундын нар хайр найргүй шарж, тэнгисийн сэвшээ салхи үлээхэд л арай жаахан дээрдэнэ. Ханын цаадтайх эгц цохио шууд тэнгистэй залгах бөгөөд тэнгисийн давлагаа шуугин ирж хаданд цохисоор, цохисоор, цохисоор. Яг л миний зүрхний цохиолт шиг жигд хэмнэлээр. 
Би бөгжөө хуруунаасаа сугалан авч мөнгөн тойрог, мөсөн гоёл нь гялалзахыг харлаа. Алгуурхнаар алгаа тэнийлгэн хажуу тийш эргүүлж бөгжийг цохио давуулан унагав. Усанд унах чимээг нь ч сонссонгүй, унаж байгаа барааг нь ч харъя гэсэнгүй. 
Зүрх байгаа газар гэр буй, бас итали хэлний бэлэвсэн гэдэг үгийг би мэдэхгүй. 

* Limoncello – Италийн өмнөд нутгийнхны түгээмэл хэрэглэдэг нимбэгийн дарс
**Gelato – Итали маягийн мөхөөлдөс

Эх сурвалж: Монголын үнэн сонин №003/24582/